Brama Długich Ogrodów 1922/2016

Brama Długich Ogrodów (współcześnie nazywana Bramą Żuławską) została wzniesiona w roku 1628 – data ta znajduje się na froncie budowli po wschodniej stronie. Również od tej strony umieszczono kartusz z herbem Gdańska oraz dwie figury: Bellony i Diany, czyli personifikacji Pokoju oraz Wojny. Historia bramy ściśle wiąże się z miejscem powstania, a właściwie ulicą będącą przedłużeniem tzw. ” drogi królewskiej” prowadzącej z Gdańska w kierunku Żuław. Brama stanowiła zamknięcie Długich Ogrodów – ówczesnego wiejskiego przedmieścia Gdańska. Na przełomie XVI i XVII wieku niepewna sytuacja polityczna w tej części Europy skłoniła ówczesne władze Gdańska do podjęcia decyzji przygotowującej miasto do obrony przed zakusami ościennych władców. Pochodzący z Niderlandów fortyfikator Cornelius van den Bosch zakreślił linię nowych umocnień, które objęły nie tylko ówczesny Gdańsk, ale i część jego dawnych przedmieść. W wyniku rygorystycznie poprowadzonej linii fortyfikacji większość Długich Ogrodów znalazła się wewnątrz bezpiecznego kręgu nowych wałów, a reszta odcięta bastionami i fosami utworzyła obszar zwany Knipawą.
Brama obecnie zadziwia nietypowym kształtem, bo pierwotnie była otoczona wałami ziemnymi. Około 1885 roku jednak zdecydowano o zasypaniu fosy, likwidacji kazamat, mostu zwodzonego i odsłonięciu elewacji północnej oraz południowej, niwelując wały ziemne. (pozostałości wału widoczne są po prawej stronie archiwalnej fotografii)
Problemem zawilgoconych murów zajmowano się zarówno w XIX wieku, jak i podczas remontu w 1933 roku. Jednak wtedy przemurowano część elewacji. Niestety zdjęto wówczas rzeźby Bellony oraz Diany, które do dziś nie wróciły na swoje miejsce.Podczas II wojny światowej brama uległa niewielkim zniszczeniom i w 1949 roku została wyremontowana. Prace powojenne ograniczały się do kosmetyki elewacji i zmiany funkcji na pracownię konserwacji archeologicznego drewna oraz metalu. Większy, etapowy remont bramy został zrealizowany roku 2002 i 2015.